Angorageiten gezond houden

Gezonde geiten, maar wat bij vergiftiging of een andere veelvoorkomende plaag. Enkele tips en tricks.

Een goede dierenarts, een dierenarts die iets van geiten kent, is een noodzaak! De juiste vinden is niet altijd vanzelfsprekend. Vraag rond bij andere geiten- (en schapen-) houders in de buurt. 

Het gedrag van je dieren kennen, op de zuiverheid van de vacht letten en dagelijks de algemene conditie van je dieren controleren is erg belangrijk om te kunnen ingrijpen als er iets mis begint te gaan.

Op welke manier komen ze aangelopen, hoe staan ze, zonderen ze zich af, eten ze goed, hebben ze jeuk, …? Is hun vacht proper? Is er geen natte plek te zien? Hoe is de bevleesdheid van de rug? Hoe zien de uitwerpselen eruit, hebben ze de normale kleur en vorm? …

De geur in de stal geeft soms ook al aan of er een dier ziek is.

Zeker als ze ’s morgens en ’s avonds graan of hooi krijgen is het makkelijk om even hun ruggen te voelen en de achtersten te controleren. Dieren die ongewoon reageren krijgen extra aandacht.

Controleer ook regelmatig de kleur van het oogslijmvlies (het onderste ooglid even naar beneden duwen), dat roze moet zijn en zeker niet te licht mag zijn.

 Miyasis (de larven van de groene vleesvlieg) hebben tot nu toe niet toegeslagen bij onze angorageiten. Als een dier door vliegenmaden wordt toegetakeld dan is snel (dus zelf) ingrijpen belangrijk. Scheer/knip de aangetaste plek kaal. Was de wonde zeer grondig schoon (bij schapen gebruikten we vroeger een oplossing met Detol, alle larven moeten uit de wonde weg zijn) en ontsmet zeer goed met bijvoorbeeld isobetadine. Is de wonde nog klein dan kan een dagelijkse cotrole en ontsmetting volstaan. Bij twijfel of een grotere aantasting laat zeker de veearts komen.

Ook bij vliegen gaat de evolutie verder. Terwijl miyasis in de jaren 70 van de vorige eeuw enkel in de zomer voorkwam is dat nu al vanaf het vroege voorjaar tot laat in de herfst. 

Urine kan de vacht verontreinigen en voor een natte plek zorgen. Preventief ingrijpen is aangewezen want miyasis loert steeds om de hoek. De vuile mohair tijdig wegknippen is meestal voldoende. Zeker bij lammeren is het preventief scheren van de billen en de achterpoten aangewezen. Bij de bokken is het belangrijk om de buik in de buurt van de penis kort te houden.

            Diarree zal de vacht vuil en nat maken en is dan ook de ideale plaats voor de larven van de vleesvlieg. Handschoenen, een vod en de tuinslang zijn dan noodzakelijke hulpmiddelen. Stel dit werkje niet uit en herhaal indien nodig.

Wat is de oorzaak? Heeft de geit iets verkeerd gegeten (groene eikels, beschimmeld brood, …?), hoelang is het geleden dat het dier ontwormd werd, kreeg ze net een nieuwe wei met jong gras, heeft het van iets te veel gegeten, is er beschikking over voldoende goed hooi voor ze buiten gaan grazen, is het weer plots veranderd, …? Tracht iets aan de mogelijke oorzaak te doen.

Is de diarree niet te erg, staat de geit niet met een bolle rug van de pijn, eet ze nog en is de rest van het gedrag nog normaal, dan kan je overwegen om nog enkele uren te wachten voor je de dierenarts optrommelt en trachten de diarree te stoppen met extra ruwvoer zoals hooi of takken van o.a. wilg.

Ken je de oorzaak helemaal niet en zie je dat je dier pijn lijdt, raadpleeg dan zo snel als mogelijk je dierenarts.

In niet te ernstige gevallen wachten wij ongeveer 12 uur af. Blijft de diarree aanhouden dan geven we (dwingen we in te slikken) tweemaal per dag BOVI C3 of iets gelijkaardigs, om de penswerking te verbeteren (Bovi C3, of vervanging is te verkrijgen via veearts of apotheek). Eén zeer volle eetlepel poeder opgelost in een bierflesje lauw water.

Om het verlies aan zouten iets te compenseren en om voor wat extra energie te zorgen krijgen ze enkele uren later (dus ook tweemaal per dag en op dezelfde manier) een oud recept opgegoten: zie kader.

Wilg en braam staan ook steevast op het menu van geiten met diarree.

Onze ervaringen met deze middeltjes zijn zeer positief. Aan de gevolgen van diarree zijn we gelukkig nog geen enkele geit verloren.

Isidoor is een extreem voorbeeld. Ondanks een ontwormingskuur, afwezigheid van giftige planten, enz. werd hij ziek met niet te stoppen diarree en het weigeren van drank en voedsel. Bloed- en mestonderzoek werd uitgevoerd, maar dat duurt spijtig genoeg veel te lang, en de veearts gaf Isidoor op. Niet meer in staat om op te staan en vermagerd tot een skelet met een bontjas, dwongen we hem elk uur het blad van braambes en ook luzerne (met melasse) door te slikken. De twee drankjes werden “opgegoten”. Wat de echte oorzaak was zullen we nooit weten, resistente wormen zaten er zeker voor iets tussen. De dierenarts spreekt nog steeds over een wonderlijke herrijzenis. 

Rododendron geeft mooie bloemen en is wintergroen. Geiten en schapen kunnen erg geïnteresseerd zijn in het blad dat spijtig genoeg een zenuwgif bevat (dat ook in de nectar zit!). Afhankelijk van de hoeveelheid die er gegeten werd produceren vergiftigde geiten extra speeksel, krijgen ze schuim op hun bek, knarsetanden en lopen wankelend verder. Hebben ze veel rododendronblad gegeten dan sterven ze snel. Als je snel genoeg door hebt wat de oorzaak is raadpleeg je de dierenarts. Kan die niets voor je dier betekenen dan kan je misschien een thee van eik proberen of een Engels recept: zie kader. Meestal is één toediening voldoende. Is de vergiftiging ernstiger dan kan je proberen om minstens elke 6 uur de behandeling te herhalen.

Zorg voor vers en proper drinkwater, eventueel moet dat (heel) regelmatig vervangen worden. Een rododendronvergiftiging gaat gepaard met heel wat groen slijm.

De olie in het recept zou een “film” op de maagwand leggen zodat de opname van het gif tegengehouden wordt. Actieve kool bindt het gif zodat het niet meer opgenomen kan worden. De thee werkt als een tegengif. Gember verlicht de pijn en bakpoeder helpt om de gassen makkelijker op te boeren. De alcohol zou ook onmisbaar zijn maar de juiste functie heb ik niet kunnen achterhalen (mogelijk om de olie en de andere stoffen beter te mengen en op te lossen).

            Wormbesmetting veroorzaakt vermagering, slechte groei van de mohair, makkelijker ziek worden, diarree krijgen, hoesten (longworm), … Besmetting voorkomen is nagenoeg onmogelijk zeker als je de dieren op eenzelfde wei moet houden. Regelmatige hulp van de dierenarts is dus zeker nodig.

Een wei met verschillende kruiden is meer dan aan te raden. Wat zou er zeker in te vinden moeten zijn? Wilde chicorei, witte klaver, korenbloem, ereprijs, smalle weegbree, duizendblad, muur, venkel, fenegriek, kamille, paardenbloem, komkommerkruid, citroenmelisse, …

Volgens oude herders helpt den (geen spar!) ook om de wormbesmetting iets onder controle te houden.

Geiten zijn geen grazers zoals schapen. Geiten hebben behoefte aan meer droger ruwvoeder. Voor ze de wei op mogen is het best dat ze de mogelijkheid hebben gehad om een hoeveelheid hooi te eten. Blad, schors en twijgen van wilg, den, eik, hazelaar, braambes, esdoorn, hondsroos, lijsterbes, appel, peer, … zouden best ook regelmatig op het menu staan.

Zorg er voor dat zeker taxus en rododendron en, alhoewel minder gevaarlijk, spar en valse acacia (Robinia pseudoacacia) niet gegeten kunnen worden!